- ιδιοσυγκρασία
- Ενδεικτικός όρος ορισμένων ψυχολογικών ιδιοτήτων του ατόμου σε σχέση με τα συστατικά της δομής του και των οργανικών λειτουργιών του. Η θεωρία των ιατρών-φιλοσόφων της αρχαιότητας (όπως ο Ιπποκράτης), η οποία εμπεριείχε πολλά στοιχεία φαντασίας και υποστήριζε ότι οι ιδιότητες του ατόμου ήταν αποτέλεσμα της ανάμειξης των τεσσάρων θεμελιωδών χυμών του σώματος (αίμα, λέμφος, κίτρινη χολή και μέλαινα χολή), ενέπνευσε μερικούς σύγχρονους φυσιολόγους και ψυχολόγους να αποδώσουν ορισμένες ψυχολογικές ιδιότητες (συγκινητικότητα κ.ά.) στη δράση ειδικών ορμονών (ενδοκρινολογία). Κάποια αντιστοιχία προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να βρεθεί σε παθολογικές περιπτώσεις (όπως όταν μια βαριά ανεπάρκεια του θυρεοειδή προκαλεί νωθρότητα συμπεριφοράς). Όμως, στα φυσιολογικά άτομα δεν είναι σαφής μια τέτοια ομόφωνη αντιστοιχία μεταξύ ενδοκρινικών λειτουργιών και σημείων της προσωπικότητας. Η σεξουαλική συμπεριφορά του ανθρώπου δεν εξαρτάται απόλυτα από τους ενδοκρινείς αδένες (για παράδειγμα, στις σεξουαλικές ανωμαλίες μόνο κατ’ εξαίρεση έχει αποδειχθεί η ύπαρξη μιας ορισμένης ενδοκρινικής διαμόρφωσης).
Η ι. μπορεί να θεωρηθεί ως το ιδιαίτερο εκείνο σύνολο των έμφυτων ροπών με το οποίο είναι εφοδιασμένο κάθε ον (ζώο ή άνθρωπος) και το οποίο του δίνει διαφοροποιητική αξία σε σχέση με τα άλλα άτομα του ίδιου είδους. Η ι. είναι σχετικά πιο ομοειδής σε σχέση με το εύρος της κλίμακας των διαφορών που υπάρχουν στη συμπεριφορά των ατόμων. Στον άνθρωπο αυτές οι διαφορές αποδίδονται κατά ένα μεγάλο μέρος στα αποτελέσματα της αγωγής που είχε λάβει. Αυτή μετέβαλε την πρωταρχική ι. σε σύμμορφο χαρακτήρα με την ιστορία του ατόμου, που έζησε για αρκετό διάστημα σε ένα ορισμένο περιβάλλον κοινωνικής αγωγής.
(Ιατρ.) Ειδικό αντιδραστικό φαινόμενο που εμφανίζουν κάποια άτομα όταν λάβουν ορισμένες ουσίες από το στόμα ή παρεντερικά, ακόμα και όταν έρθουν σε απλή επαφή με αυτές. Η αντίδραση στις περιπτώσεις αυτές χαρακτηρίζεται από εκδηλώσεις αλλεργικού τύπου (άσθμα, κνίδωση, οιδήματα, σοκ), ανεξάρτητες από την ενδεχόμενη φαρμακολογική δράση της ουσίας. Εμφανίζονται ακόμη και κατά την πρώτη επαφή του οργανισμού με αυτή, δίχως δηλαδή να μπορεί να αποδειχθεί προηγούμενη ευαισθητοποίηση του ατόμου, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της πραγματικής αλλεργίας. Η τάση εμφάνισης φαινομένων ι. έχει χαρακτήρα ιδιοσυστατικό, σαφώς κληρονομικής προέλευσης.
* * *η (Α ἰδιοσυγκρασία)ο ιδιάζων τρόπος με τον οποίο συνδυάζονται, σε κάθε άτομο, οι βιολογικοί με τους ψυχολογικούς παράγοντες και καθορίζουν τη συμπεριφορά τουνεοελλ.1. ιατρ. ο ιδιαίτερος τρόπος ύπαρξης κάθε ατόμου, που τό οδηγεί σε ορισμένο τύπο αντίδρασης και συμπεριφοράς2. φρ. «από ιδιοσυγκρασία» ή «εξ ιδιοσυγκρασίας» — εκ φύσεως.[ΕΤΥΜΟΛ. < ιδιο-* + σύγκρασις + κατάλ. -ια].
Dictionary of Greek. 2013.